Lời mở đầu
Câu hỏi căn bản nhất của đời sống kitô hữu: Làm sao để đón nhận được ơn Chúa Thánh Thần? Làm sao để luôn luôn mở lòng ra với hoạt động của Ngài?
«Mục đích của đời sống kitô hữu là đón nhận được Chúa Thánh Thần» (thánh Seraphim de Sarov, một vị Thánh lớn của Giáo Hội Nga, qua đời năm 1833). Cha Marie-Eugène de l’Enfant-Jésus khẳng định: «Kết hiệp với Chúa Thánh Thần chưa phải là đỉnh cao của đời sống thiêng liêng, mà mới chỉ là điều cần thiết đầu tiên.»
Thật vậy, không có ơn Chúa Thánh Thần, chúng ta không thể làm được gì tốt lành và bền lâu: «Không có Thầy, anh em chẳng làm gì được» (Ga 15,5). Thánh vịnh 126 cũng nói: «Ví như Chúa chẳng xây nhà, thợ nề vất vả cũng là uổng công. Thành kia mà Chúa không phòng giữ, uổng công người trấn thủ canh đêm. Bạn có thức khuya hay dậy sớm, khó nhọc làm ăn cũng hoài công. Còn kẻ được Chúa thương dầu có ngủ, Người vẫn ban cho đủ tiêu dùng.»
Tất nhiên, điều này không muốn nói lên rằng chúng ta ngồi chơi xơi nước và xin Chúa Thánh Thần làm công việc của chúng ta. Hoạt động của Chúa Thánh Thần không thay thế cho những hành động của chúng ta nhưng trợ giúp và hướng dẫn. Một trong những điều kiện đầu tiên để đón nhận Chúa Thánh Thần là sự rộng lượng trong công việc phục vụ và món quà của chính chúng ta: đó chính là bằng cách cho đi điều mà chúng ta nhận được.
Thánh vịnh 126 cũng nhắc cho chúng ta một sự thật căn bản: nếu những suy nghĩ và hành động của chúng ta không được soi sáng và trợ giúp bởi ơn thánh, thì sẽ có nguy cơ rất lớn trở thành cằn cỗi hoặc vô ích. Đôi khi, chúng ta có thể bị kiệt sức trong những quyến rũ mà không đem lại một điều gì tốt đẹp và bền lâu, bởi vì chúng ta hoạt động theo quan niệm và sức riêng của chúng ta, thay vì để cho Chúa Thánh Thần hướng dẫn.
Chúng ta có thể đưa ra nhiều lý do khác nhau để nói lên rằng mở tâm hồn ra với Chúa Thánh Thần là rất quan trọng. Chỉ có Chúa Thánh Thần dẫn dắt chúng ta đến tự do đích thật. Thánh Phaolô nói: «Ở đâu có Thần Khí của Chúa, thì ở đó có tự do » (2 Cr 3,17). Chỉ có Chúa Thánh Thần làm cho ta khám phá và đào sâu không ngừng danh tính thật sự của chúng ta, danh tính của con cái Chúa: «Để chứng thực anh em là con cái, Thiên Chúa đã sai Thần Khí của con mình đến ngự trong lòng anh em mà kêu lên: «Áp-ba, Cha ơi!» (Gl 4,6).
Nhiều người nghĩ rằng làm người kitô hữu là phải làm một số việc gì đó và càng làm tốt những thứ đó bao nhiêu thì càng làm cho họ trở thành kitô hữu tốt bấy nhiêu. Nhưng điều này không hề thích hợp với Tin Mừng. Điều quan trọng trong cuộc sống của người kitô hữu không phải là cố gắng làm những việc bề ngoài trái lại phải biết khám phá và thực hành những cử chỉ và thái độ đưa chúng ta kết hợp với hành động của Thánh Linh. Mọi thứ còn lại đều từ đó mà ra cả, chúng ta có thể làm «các việc lành mà Thiên Chúa đã dọn sẵn cho chúng ta» (Ep 2,10).
Trong đời sống thiêng liêng, điều quan trọng không phải là những gì chúng ta làm mà hãy để Thiên Chúa làm tất cả nơi chúng ta, qua chúng ta.
Chúng ta hãy để ý đến hoạt động của Chúa Thánh Thần trong cuộc sống của chúng ta. Thỉnh thoảng thì công việc của Thánh Linh có thể nhận thấy được, chúng ta cảm nhận được sự hiện diện của Người, dấu chứng của Người nhưng thường xuyên là một điều bí ẩn. Đôi khi, Thánh Linh cũng ban cho chúng ta nhiều ơn như: những phép lạ, những ân sủng, sự linh hứng …Nhưng đôi khi, người làm cho chúng ta nghèo đi: Người làm cho chúng ta nhận thức được sự khốn cùng của chúng ta. Không nên đo lường sự hiện diện và hoạt động của Chúa Thánh Thần theo những tiêu chuẩn nông cạn.
Những hoạt động của Chúa Thánh Thần nhiều lúc cảm nhận được nhưng nhiều lúc bị che kín. Có lúc là sự hạnh phúc, nhưng cũng có lúc là sự đau khổ. Cho dù hoạt động của Chúa Thánh Thần có được nhận thấy hay không, hay có đem lại an ủi hoặc là thử thách, thì nó cũng luôn sinh hoa kết quả. Điều quan trọng là thực hành những thái độ giúp chúng ta dễ tiếp nhận nó. Ơn gọi kitô hữu mời gọi chúng ta cho đi rất nhiều. Nhưng để cho nhiều, thì điều cần thiết là phải học nhận lãnh. «Công đức không phải là ở chỗ làm nhiều hay cho nhiều mà là nhận và yêu thương nhiều» (Thánh Têrêxa Hài Đồng Giêsu).
Chúng ta cần học đón nhận. Đó là điều quan trọng nhất nhưng nhiều khi là điều khó nhất trong cuộc sống của người kitô hữu. Nhiều lúc rất khó để cho đi, bởi vì chúng ta bị đóng kín trong sự keo kiệt, trong sự ích kỷ, trong sự sợ hãi. Nhưng cũng thường xuyên khó đón nhận. Về phương diện con người, chúng ta nhận thấy rằng: cho thì dễ hơn nhận, yêu thì dễ hơn hãy để được yêu. Cho đi có thể là một điểm thuận lợi cho sự kiêu ngạo của chúng ta: tôi là người rộng lượng, tôi cho nhiều, tôi chi cho người khác… Đón nhận, nhiều lúc lại khó hơn vì nó đòi hỏi một sự khiêm tốn (nhận biết rằng tôi cần đến người khác) và cũng đòi hỏi sự tin tưởng nơi người khác, sự cởi mở với người khác. Điều này không luôn luôn bộc phát.
Tất cả muốn nói lên rằng: «đón nhận» không luôn luôn dễ dàng như chúng ta nghĩ. Nhưng là một thái độ căn bản trong đời sống thiêng liêng vì chúng ta là tạo vật, chúng ta phụ thuộc hoàn toàn vào Đấng Tạo Dựng. Chúng ta là những con người cần được cứu chữa và phụ thuộc toàn vẹn vào lòng thương xót của Thiên Chúa những gì mà chúng ta khó đạt tới.
Do đó, điều rất quan trọng là học đón nhận, đón nhận chính mình và đón nhận tất cả từ Thiên Chúa. Chúng ta càng học đón nhận từ Thiên Chúa thì chúng ta càng có thể cho người khác thứ tốt nhất từ chúng ta.
Cho nên, tôi muốn mô tả ngay bây giờ những khuynh hướng có thể là quan trọng nhất để đảm bảo một sự cảm thụ chắc chắn về ơn Chúa Thánh Thần. Có tám khuynh hướng. Tất nhiên, con số này hơi mang tính độc đoán vì chúng ta không thể cắt những dáng vẻ khác nhau của đời sống thiêng liêng thành từng mảnh riêng biệt và chúng ta cũng có thể trình bày một cách khác chủ đề mà tôi muốn khai thác. Nhưng nó cũng dễ dàng hơn khi nhóm thành tám chủ đề khác nhau của cuộc sống kitô hữu cho phép mở ra với hoạt động của Chúa Thánh Thần.
Những điểm này thì ai cũng biết nhưng mà hình như nó cũng rất thú vị để nhìn từng khía cạnh đến cái nhìn bao quát trên điều mà tôi nhấn mạnh rất nhiều: «Sự cảm thụ». Mỗi điểm có thể khai thác một cách tốt hơn mà tôi sẽ không làm. Tôi chỉ nói lên điều chính yếu, mục đích của tôi là giới thiệu một cái nhìn tổng hợp về câu hỏi này.
1. Sự kiên nhẫn trong đời sống cầu nguyện
Hãy nghe lời Chúa Giêsu nói trong Tin Mừng Luca: «Thế nên Thầy bảo anh em: anh em cứ xin thì sẽ được, cứ tìm thì sẽ thấy, cứ gõ cửa thì sẽ mở cho. Vì hễ ai xin thì sẽ nhận được, ai tìm thì thấy, ai gõ cửa thì sẽ mở cho. Ai trong anh em là một người cha, mà khi con xin cá, thì thay vì cá lại lấy rắn mà cho nó? Hoặc nó xin trứng mà lại cho nó bò cạp? Vậy nếu anh em vốn là những kẻ xấu mà còn biết cho con cái mình của tốt của lành, phương chi Cha trên trời lại không ban Thánh Thần cho những kẻ kêu xin Người sao?» (Lc 11, 9-13).
Điều kiện đầu tiên để nhận lấy Chúa Thánh Thần, đó là cầu xin Người trong kinh nguyện. Tất nhiên, lời nguyện cầu này phải đến từ một lòng khao khát và sự kiên nhẫn… Lời cầu nguyện giúp chúng ta đạt được những điều cần thiết để chu toàn ơn gọi kitô hữu của chúng ta. Tôi nhận thấy các câu lời Chúa: «Anh em cứ xin thì sẽ được…» có thể là những lời an ủi nhất trong Thánh Kinh. Trước những nhu cầu của chúng ta, những khó khăn của chúng ta, Chúa Giêsu mời gọi chúng ta đừng lo lắng nhưng đơn giản là hãy xin Cha của Người những gì cần thiết cho chúng ta và Người sẽ ban cho chúng ta. Thiên Chúa lắng nghe lời cầu nguyện của người nghèo. Nhất là nếu họ cầu xin điều chính yếu là ân sủng của Chúa Thánh Thần.
Ngoài lời cầu xin này, chúng ta phải luôn trung thành thực hành các giờ cầu nguyện trong thinh lặng, đó là lời cầu nguyện chính yếu cho sự cảm thụ thiêng liêng. Khi chúng ta dùng thời gian để cầu nguyện riêng, chầu Thánh Thể - một điều thực sự rất cần thiết, nhất là đối với thời đại hôm nay – nó không phải nói nhiều, không phải là làm thật nhiều, suy nghĩ nhiều nhưng là đón nhận trong đức tin và trong tình yêu sự hiện diện của Chúa. Lời cầu nguyện sâu sắc nhất và sinh hoa kết quả cao nhất là lời cầu nguyện cho sự cảm thụ thiêng liêng thực sự.
Ngoài những thời gian đặc biệt mà chúng ta cầu nguyện riêng hoặc chung với cộng đoàn, chúng ta nên đối thoại với Chúa luôn luôn. Thánh Phaolô mời gọi: «Theo Thần Khí hướng dẫn, anh em hãy dùng mọi lời kinh và mọi tiếng van nài mà cầu nguyện luôn mãi» (Ep 6,18). Thánh Gioan Thánh Giá cho một lời khuyên như sau: «Chọn lựa Thiên Chúa như là người chồng và người bạn và luôn giữ mối liên hệ khăng khít với Ngài thì bạn sẽ không phạm tội, bạn sẽ học được yêu thương và những gì bạn phải làm, phải chăm sóc là một kết cục hạnh phúc cho bạn.»
Mọi khía cạnh của cuộc sống đều có thể nuôi dưỡng cuộc đối thoại của chúng ta với Thiên Chúa: những gì tốt đẹp, chúng ta cảm tạ Người, khó khăn chúng ta cầu khẩn Người, tội lỗi chúng ta xin Người tha thứ. Mọi hoàn cảnh tốt cũng như xấu đều có thể nuôi dưỡng và giúp chúng ta đào sâu mối liên hệ với Chúa.
2. Lòng tín thác
Lòng tín thác là một thái độ cởi mở. Chúng ta được đón nhận, được chấp nhận nơi người chúng ta tín thác. Còn ngược lại, không tin, nghi ngờ, ngờ vực là thái độ khép kín. Điều đầu tiên Thiên Chúa đòi hỏi chúng ta không phải trở nên hoàn hảo nhưng là đặt niềm tín thác nơi Ngài. Điều làm phiền lòng Chúa không phải là những sự vấp ngã của chúng ta nhưng là sự thiếu niềm tín thác nơi Ngài. Chúng ta càng tín thác nơi Ngài bao nhiêu thì càng nhận được Thần Khí bấy nhiêu.
Sau đây là những lời Chúa Giêsu nói với Thánh Faustine: «Ân sủng của lòng thương xót được kín múc nhờ một phương tiện duy nhất là lòng tín thác. Lòng tín thác càng lớn thì linh hồn càng nhận được ân sủng. Những linh hồn nào mà có lòng tín thác không giới hạn là một niềm vui lớn lao đối với Ta, bởi vì Ta sẽ tuôn đổ xuống những linh hồn này kho tàng ân sủng của Ta. Ta vui mừng khi các linh hồn này đã chờ đợi rất nhiều, vì ước muốn của Ta là cho họ rất nhiều, một cách phong phú. Ngược lại, Ta rất buồn nếu các linh hồn hy vọng ít, nếu các linh hồn xiết chặt trái tim họ lại.»
Lòng tín thác và đức tin có sức mạnh phi thường để lôi kéo ân sủng của Thiên Chúa. Cũng như Thánh Têrêxa Lisieux đã rất hiểu điều này, Thiên Chúa có một trái tim của người Cha và người không chống lại lòng tín thác thân tín của người con. Đặc biệt luôn ban ơn tha thứ cho người con khi nó cần. Trong lá thư gửi cho Cha Bellière, thánh nhân đã dùng hình ảnh của dụ ngôn sau: «Tôi muốn cố gắng làm cho em hiểu Chúa Giêsu đã yêu các linh hồn bao nhiêu mặc dù họ không hoàn hảo nhưng đặt niềm tín thác nơi Người bằng một so sánh rất đơn giản: tôi giả sử rằng một người cha có hai người con tinh nghịch và không vâng lời, người cha đến để phạt chúng, một người thì run sợ và tránh xa người Cha với sự khiếp sợ, trong thâm tâm, người con này có cảm giác anh ta đáng bị phạt như thế; ngược lại, em của anh ta thì chạy lại ôm lấy tay Cha và nói rằng: «Con đã hối tiếc vì đã làm phiền lòng Cha, con yêu Cha, để chứng minh cho điều này thì từ nay trở đi con sẽ ngoan»; và người con này đã xin Cha một hình phạt là một cái ôm hôn; tôi không tin trái tim hạnh phúc của người Cha có thể từ chối lòng tín thác thân tình của người con mà ông biết tấm lòng thành thật và tình yêu của nó.
Tuy nhiên người Cha cũng biết rằng con của ông cũng sẽ lại mắc phải những lỗi lầm này nhưng ông sẵn sàng tha thứ cho nó nếu nó đón nhận với một trái tim rộng mở. …Người em thân mến của tôi, tôi không nói gì về người con thứ nhất thì em phải hiểu rằng cha của anh cũng yêu anh nhiều như vậy và cũng đối xử với nhau cùng một lòng khoan dung như người con kia….. » (Thư 258).
Một câu hỏi quyết định về lòng tín thác nơi Thiên Chúa là: Lòng tín thác của chúng ta xây dựng trên cái gì? Có phải là xây dựng trên chính chúng ta (sự nghiệp của chúng ta, thành công của chúng ta, địa vị của chúng ta...), cuối cùng thì cũng chỉ là niềm tín thác nơi chính mình mà thôi? Hay là nó chỉ được xây dựng nơi Thiên Chúa và trên lòng thương xót vô bờ bến của Ngài? Có nghĩa là ngay cả trong sự nghèo khó, thất bại, vấp ngã, lòng tín thác này vẫn luôn vững vàng. Lòng tín thác thật sự thì được đặt nơi Thiên Chúa mà tình yêu của Ngài không bao giờ thay đổi, lòng tín thác này chúng ta không chỉ thực hành khi mọi sự tốt đẹp, khi chúng ta hạnh phúc mà ngay cả khi chúng ta đối diện với những giới hạn của chúng ta và sự nghèo khó. «Ngay cả khi tôi phạm mọi thứ tội có thể, tôi vẫn luôn tín thác nơi Người!» (Thánh Têrêxa Hài Đồng).
Còn tiếp
Nữ tu Anne Mary MTG Nha Trang
(Chuyển ngữ từ sách “Si tu savais le don de Dieu, apprendre à recevoir” của Cha Jacques Philippe)